DEVAM: 4. Abdest
Bozarken Kıbleye Yönelmenin Mekruh Oluşu
حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ
بْنُ يَحْيَى
بْنِ فَارِسٍ
حَدَّثَنَا
صَفْوَانُ
بْنُ عِيسَى عَنْ
الْحَسَنِ
بْنِ
ذَكْوَانَ
عَنْ مَرْوَانَ
الْأَصْفَرِ
قَالَ
رَأَيْتُ
ابْنَ عُمَرَ
أَنَاخَ
رَاحِلَتَهُ
مُسْتَقْبِلَ
الْقِبْلَةِ
ثُمَّ جَلَسَ
يَبُولُ
إِلَيْهَا
فَقُلْتُ يَا
أَبَا عَبْدِ
الرَّحْمَنِ
أَلَيْسَ
قَدْ نُهِيَ
عَنْ هَذَا
قَالَ بَلَى
إِنَّمَا
نُهِيَ عَنْ
ذَلِكَ فِي
الْفَضَاءِ
فَإِذَا
كَانَ بَيْنَكَ
وَبَيْنَ
الْقِبْلَةِ
شَيْءٌ
يَسْتُرُكَ
فَلَا بَأْسَ
Mervân el-Asfar şöyle
demiştir: İbn Ömer hayvanını kıbleye doğru çöktürmüş bir halde gördüm. Sonra da
oturup (kendisiyle kıble arasında çökmüş olan) hayvanına doğru küçük abdest
bozmaya başladı.
"Ya Ebu Abdirrahman,
böyle (kıbleye karşı abdest bozmak) yasak değil mi?" dedim.
"Evet, ancak bu
yasak kırdadır. Kıbleyle aranda bir sütre bulunuyorsa sakınca yoktur"
cevabını verdi.
Diğer tahric: İbn.
Huzeyme Sahih; Darekutnî: tahare; Beyhakî, Sünen
AÇIKLAMA: Bu hadis'i şerifte dini bir müşkili olan
kişinin ehil bir kimseye danışması gerektiğine, bu hususta utanma gibi
duyguların onu sormaktan alıkoymasının doğru olmadığına delil vardır.
Hadisin
zahiri, evlerde kıbleye karşı oturmaya cevaz verip de açık arazide bunu caiz
görmeyenleri te'yid etmektedir. Bu hususta mezheplerin görüşleri 7 numaralı
Selman r.a. hadisinde geçmiştir.
Abdullah,
Hz. Hafsa'nın evinde Resul-i Ekrem s.a.v.'i kıbleye sırtı dönük abdest bozarken
gördüğü için abdest bozarken kıbleyi karşıya almanın ya da arkaya almanın
sadece kırlarda abdest bozmakla ilgili olduğu, evlerdeki abdest bozmalarla
ilgili olmadığı hükmüne varmışsa da, fiili hadisler tevile muhtaçtır. Tevil
ihtimali olan nasslar ise, delil olmaya yeterli değildir. Bu bakımdan İbn-i
Ömer'in vardığı bu hüküm münakaşa edilebilir. Hanefi imamlarından Ebu Yusuf da
bu mevzuda Hz. Abdullah gibi düşünmektedir. Mevzumuzu teşkil eden bu hadisi
aynı zamanda İbn Huzeyme Sahih'inde tahric etmiştir. Darekutni, Beyhaki ve
Hakim de tahric etmişlerdir. Hakim, "Buhari'nin şartına göre
sahihtir" demiştir. Hazimi ise, "hasen derecesindedir" demiştir.
Menhel müellifi, hadisin ravilerinden el-Hasan b. Zekvan'ın tenkid edildiğini,
binaenaleyh hadisin zayıf olduğunu söylemiştir.